Để nói về phạm vi của dịch thuật, có lẽ phải dùng đến cụm từ “xuyên biên giới”. Điều này không chỉ ám chỉ sức mạnh kết nối mà còn trải rộng, bao trùm hầu hết các lĩnh vực khác nhau. Thế thì, có bao nhiêu “ngõ ngách” của ngành dịch thuật nhỉ? Chúng ta hãy cùng nhau khám phá nhé!
Dịch thuật kỹ thuật
Kỹ thuật luôn là một lĩnh vực khiến người ta “hoa mắt chóng mặt” mỗi khi tìm đọc bởi tài liệu chứa nhiều từ ngữ chuyên môn, số liệu và đơn vị tính toán, đo lường. Đây cũng là điểm đặc thù khiến người dịch dễ lạc lối vào “ma trận” ngôn từ nếu không tìm hiểu và nghiên cứu trước. Nó đòi hỏi người dịch cần phải có vốn từ ngữ chuyên ngành đủ sâu rộng.
Bạn có thể dễ dàng bắt gặp các văn bản về hướng dẫn lắp ghép, cài đặt, vận hành, sử dụng, ghi chú chi tiết về các thiết bị, máy móc,… Bạn có bao giờ để ý trong tờ giấy hướng dẫn sử dụng nằm gói gọn trong hộp đựng điều hòa, tủ lạnh, điện thoại, đồng hồ,… hay không, chúng rất cần thiết cho việc lắp đặt ban đầu và kiểm tra khi có dấu hiệu hỏng hóc.
Dịch thuật pháp luật – pháp lý
Các văn bản về pháp luật – pháp lý yêu cầu độ chính xác rất cao, vì thế, người dịch phải có chuyên môn hiểu biết về luật pháp, pháp lý bên cạnh thế mạnh về ngôn ngữ. Ngoài những từ ngữ chuyên môn, nếu bạn có sự am hiểu về văn hóa của cả hai ngôn ngữ nguồn và đích (đại diện cho hai quốc gia) thì chắc chắn bạn sẽ giành được điểm cộng từ khách hàng và kiếm được hợp đồng giá trị lớn.
Các văn bản pháp luật có thể kể đến như hợp đồng, quyết định, chứng chỉ, giấy phép, giấy đăng ký kinh doanh, quy định và nghị định,… Còn đối với pháp lý, đó là Các điều kiện mua bán nói chung; Hợp đồng ràng buộc pháp lý như lao động; Giấy phép và hợp đồng thương mại; Thoả thuận hợp tác; Các giao thức và công ước; Nội quy; chính sách bảo hiểm,… và không thể thiếu Bảo lãnh.
Dịch thuật tiếp thị
Đây là lĩnh vực nói chung dành cho ngành báo chí – truyền thông. “Miếng bánh” to lớn này có nhu cầu rất lớn từ quảng cáo, giới thiệu sản phẩm, web blog, PR, marketing, content SEO cho đến thông cáo báo chí, ra mắt, chiến dịch truyền thông,… Bạn có quen không nào?
Ở lĩnh vực này chia ra làm nhiều cấp độ từ căn bản cho đến nâng cao. Khi mới bắt đầu bạn có thể đi từ những văn bản nội dung ngắn, dễ và không yêu cầu quá cao về mặt linh hoạt từ ngữ (flexible). Đến khi có thêm nhiều kinh nghiệm, bạn sẽ có cơ hội nhận công việc từ các đơn vị lớn như VietnamAirlines, Vinamilk, TH True Milk, Hyundai…
Nếu biết tận dụng và phát triển, “mảnh đất màu mỡ” này sẽ giúp bạn hái ra tiền lớn bởi truyền thông đang bành trướng và đây chỉ mới là thời kỳ bắt đầu. Đồng thời, nếu bạn làm tốt, các đơn vị truyền thông sẽ trở thành “mối ruột” của bạn.
Dịch thuật y tế
Dịch thuật y tế được xem là chuyên ngành khó nhất và yêu cầu tính chính xác cao nhất. Vì nếu có sai sót trong việc dịch các đơn thuốc, các kết luận về phương pháp điều trị, nghiên cứu lâm sàng, tư vấn chuyên môn,… thì hậu quả sẽ rất khó lường.
Tuy khó nhưng đây cũng là miếng “bánh lớn”, và để thưởng thức trọn vẹn, bắt buộc bạn phải có kiến thức nhất định về y tế, đó có thể là dược phẩm, các đặc điểm căn bệnh thường gặp và hiếm gặp (nếu có), triệu chứng,… Đặc biệt, dịch giả cần đề cao tính trách nhiệm, cẩn thận và trung thực trong quá trình làm việc đồng thời kết hợp tham khảo từ các chuyên gia, bác sĩ, dược sĩ,…
Biên phiên dịch y tế có thể bao gồm dịch sách y khoa; Hướng dẫn sử dụng thiết bị y tế; Bao bì thuốc và tài liệu thông tin; Ấn phẩm y tế; Các bài báo khoa học; Kết quả nghiên cứu lâm sàng; Báo cáo về các xét nghiệm dược phẩm; Thông tin thuốc và hướng dẫn cùng một số tài liệu liên quan đến ngành y tế.
Và nếu bạn là một chuyên gia trong ngành y dược, kết hợp với điểm mạnh ngôn ngữ thì đây là sân chơi đích thực của bạn.
Dịch thuật kinh doanh
Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp đều muốn vươn mình với mong muốn phủ sóng rộng khắp các thị trường quốc tế. Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 dường như phá vỡ mọi tường thành ngăn cách giữa các quốc gia và lãnh thổ để các công ty đưa sản phẩm, hàng hóa ra nước ngoài nhiều hơn. Đó cũng là lý do vì sao các doanh nghiệp toàn cầu rất cần dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp.
Dịch vụ dịch thuật kinh doanh có thể kể đến các tài liệu, hợp đồng đấu thầu, báo cáo tài chính, thu – chi, văn bản kế toán, hồ sơ năng lực công ty, tài liệu bảo hiểm, giấy phép đăng ký kinh doanh, hợp đồng kinh tế, sách, báo, tạp chí kinh tế,…
Để đến với chuyên ngành này, bạn cần có những hiểu biết về kiến thức kinh tế, vốn từ kinh doanh và mục đích hai bên trao đổi. Nội dung chuyển đổi ngôn ngữ càng phong phú, đồng nghĩa với việc khách hàng càng dễ dàng tiếp cận hơn với doanh nghiệp.
Dịch thuật văn học – nghệ thuật
Dịch thuật văn học nghệ thuật dường như là mảng gần gũi nhất với đời sống của mọi người, bởi vì mỗi ngày chúng ta đều tiếp xúc với những tiểu thuyết, những bộ phim nước ngoài được dịch ra tiếng Việt và phát hành, phát sóng khắp mọi nơi. Những tác phẩm văn học kinh điển như Cuốn theo chiều gió, Chiến tranh và hòa bình, tập thơ Puskin, hay những bộ truyện làm say lòng người yêu thích pháp thuật viễn tưởng như Harry Potter, Chúa tể những chiếc nhẫn …, những bộ phim như Tây Du Kí, Bao Thanh Thiên, Hoàn Châu công chúa … đều đã đóng một vai trò rất lớn trong tuổi thơ của thế hệ 8x, 9x.
Truyện tranh nước ngoài cũng được mua bản quyền nhiều hơn, từ xưa ta đã có Doraemon, Thám tử lừng danh Conan … thì nay là Chú thuật hồi chiến, Thanh gươm diệt quỷ …
Đặc biệt hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng phát sóng trực tuyến như Netflix, Amazon prime, Veon, K+ … mà các bộ phim nước ngoài ngày càng về Việt Nam nhiều hơn, đồng nghĩa với việc sẽ cần thêm nhiều nhân lực để dịch thuật. Ngược lại phim Việt Nam cũng đang trên đà đi ra quốc tế, nên nhu cầu dịch phim Việt ra tiếng nước ngoài cũng nhiều không kém.
Nhưng dịch thuật ở mảng nghệ thuật không chỉ dừng là khoản ”màu mỡ” cho những bạn fans là truyện tranh hay phim ảnh, mà hiện nay còn đang trải đường cho fans âm nhạc, đặc biệt là Kpop. Vì với sự phát triển của đất nước, Việt Nam dần trở thành thị trường tiềm năng và các công ty âm nhạc lớn đang dần mở trụ sở chi nhánh tại nước ta, cũng như đưa nhiều nghệ sỹ về biểu diễn. Từ đó bạn có thể xin vào làm dịch thuật các bài hát, chương trình quảng bá, hay dịch MC cho các buổi diễn …
Ở mảng này, để có thể dịch tốt thì các bạn cần có sự hiểu biết, yêu mến, niềm đam mê sâu sắc với tác phẩm, tác giả, nghệ sỹ … để không chỉ đơn giản là dịch đúng câu chữ, mà còn truyền tải được cái hồn, phong cách riêng, những cảm xúc mà họ muốn truyền tải ẩn sau từng câu chữ.
Tổng kết:
Qua bài viết này, hy vọng bạn sẽ có thêm góc nhìn về các lĩnh vực dịch thuật. Tùy thuộc vào từng chuyên ngành, yêu cầu dành cho dịch giả cũng sẽ khác nhau. Điều quan trọng nhất, đó là sự trau dồi vốn từ, hiểu văn hóa, thấu tâm tình đối phương để truyền tải được những thông điệp đúng đắn, ý nghĩa và mang lại nhiều giá trị.
Bạn còn biết thêm lĩnh vực dịch thuật nào nữa không? Với bạn, chuyên ngành nào khó nhằn nhất? Chia sẻ cho chúng mình biết nhé!
